Στο συρτάρι μπαίνουν ολοένα και περισσότερες επενδύσεις, όσο εντείνεται η πρωτοφανής κρίση που πλήττει την ελληνική οικονομία και υποχρεώνει σε ριζική αναδιαμόρφωση τα business plans πολυάριθμων εταιρειών. Μέχρι στιγμής από τα μεγαλύτερα θύματα της ελληνικής κρίσης είναι οι κατασκευές και τα ακίνητα, δύο κλάδοι στους οποίους οι εγχώριες εισηγμένες η μία μετά την άλλη είτε αναστέλλουν τα projects τους, είτε δεν ξεκινούν καινούργια.
Στο πλαίσιο αυτό, η Pasal Development ανακοίνωσε πρόσφατα την αναστολή της πώλησης του 50% του εμπορικού κέντρου Athens Heart, εξέλιξη που θεωρούνταν βέβαια εδώ και πολύ καιρό αναμενόμενη, εξαιτίας της δύσκολης συγκυρίας. Πλέον, η οικονομική κρίση έχει απαξιώσει την τιμή των ελληνικών ακινήτων, με αποτέλεσμα το προσφερόμενο τίμημα να είναι πολύ χαμηλότερο από το ζητούμενο και άρα η πλειονότητα των αγοραπωλησιών είτε να ματαιώνεται, είτε να πραγματοποιείται σε τιμές χαμηλότερες ακόμη και 30% από τις αρχικά ζητούμενες.
Και ο όμιλος Χαραγκιώνη υποχρεώθηκε σε αναθεώρηση των επιχειρησιακών του σχεδίων, αναφορικά με την έναρξη λειτουργίας του εμπορικού κέντρου Capitol, η οποία ήταν προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί πριν από το Πάσχα. Πλέον το πολυκέντρο, προϋπολογισμού 45 εκατ. ευρώ, που εκτιμάται ότι θα αυξήσει κατά 10% τα έσοδα από μισθώματα του ομίλου, ενδέχεται -εάν η συγκυρία το επιτρέψει- να εγκαινιαστεί αρχές Φθινοπώρου, αν όχι πριν από τα Χριστούγεννα.
Παράλληλα, ο βραχίονας στο real estate του ομίλου Ελλάκτωρ, Reds, σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζει την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών στην έκταση 19 στρεμμάτων που διαθέτει στην Ακαδημία Πλάτωνος, με την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίσει μισθωτές. Για το project που αφορά την κατασκευή κτηρίου γραφείων και εμπορικών χώρων η εισηγμένη έχει αποκτήσει οικοδομική άδεια.
Άλλη μία εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων, η Lamda Development, δεν σχεδιάζει φέτος να πραγματοποιήσει νέες επενδύσεις -εκτός εάν πρόκειται για εξαιρετικές ευκαιρίες- στο εγχώριο real estate, όπως πρόσφατα είχε δηλώσει ο επικεφαλής της εισηγμένης, κ. Οδυσσέας Αθανασίου.
Την ίδια στιγμή, επί μακρόν «παγωμένες» προβλέπεται να παραμένουν οι επενδύσεις που αφορούν γραφειακούς χώρους, οι τιμές των οποίων έχουν καταποντιστεί, με δεδομένο ότι η προσφορά γραφείων είναι μεγάλη και η ζήτηση πενιχρή.
Στην περιοχή πάντως, του Βοτανικού, το μοναδικό project για το οποίο υπάρχουν “καλοί οιωνοί” είναι το εμπορικό κέντρο του ομίλου Μπάμπης Βωβός Διεθνής Τεχνική. Όπως πρόσφατα ανέφερε η διοίκηση της εισηγμένης, η κατασκευή του πολυχώρου, εμπορικής αξίας 400 εκατ. ευρώ, προγραμματίζεται να ξεκινήσει εκ νέου τον Σεπτέμβριο (είχε ανασταλεί εξαιτίας νομικών κωλυμάτων) και να έχει ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2011.
Δίχως μέλλον οι κατασκευές
Στη μέγγενη της κρίσης βρίσκονται και οι εγχώριες κατασκευές, όπου πέραν των “παραδοσιακών” προβλημάτων (καθυστέρηση μελετών, δημοπρατήσεων, μικρή απορρόφηση ΕΣΠΑ κτλ) έρχεται να προστεθεί η ανυπαρξία ρευστότητας τόσο εξαιτίας των σφικτών τραπεζικών κρουνών όσο και λόγω της ένδειας του ελληνικού δημοσίου.
Μάλιστα τα χειρότερα βρίσκονται ενόψει, καθώς, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών, κ. Γ. Παπακωνσταντίνου το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) περικόπτεται κατά 500 εκατ. ευρώ φέτος και κατά 500 εκατ. ευρώ για το 2011.
Παράλληλα, η αύξηση του κόστους του χρήματος, αλλά και η κρίση, εξαιτίας της οποίας έχει συρρικνωθεί σημαντικά ο αριθμός των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων στις οδικές αρτηρίες, καθιστούν δύσκολη τη σύναψη νέων συμβάσεων παραχώρησης μεταξύ τραπεζών, παραχωρησιούχων και δημοσίου.
Με άλλα λόγια δύσκολα σήμερα τα τραπεζικά ιδρύματα θα δέχονταν να χρηματοδοτούσαν επενδύσεις, οι οποίες εξαιτίας της κρίσης, είναι πλέον χαμηλής απόδοσης. Έτσι το αεροδρόμιο στο Καστέλι και οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού φαίνεται ότι είναι σχεδόν αδύνατον να δημοπρατηθούν μέχρι την εκπνοή του 2010.
Του Δημήτρη Δελεβέγκου